Одоблар дурдонаси-19

23-боб

(باب من لا يرحم لا يرحم)

Марҳаматсиз кишига марҳамат қилинмайди

95 - عن أبى سعيد عن النبي صلى الله عليه و سلم قال: من لا يرحم لا يرحم.

95. Абу Саид (р.а.), Расулуллоҳ (с.а.в.)дан ривоят қилиб деди:

 «Раҳм қилмаганга раҳм қилинмайди»

Шарҳ: Расулуллоҳ (с.а.в.), мусулмонлар ўзаро меҳр-шафқатли бўлишлари лозимлиги ҳақида бир қанча ўринларда зикр қилиб ўтганлар.

 Динимизда меҳр-шафқат ва раҳмдиллик муҳим масала бўлиб, юқоридаги ҳадисларда ота-она ва фарзандлар ўртасидаги раҳм-шафқатни тушунсак, бу ҳадисдан эса Аллоҳ таолонинг барча махлуқотларига нисбатан (зарар келтирувчилари бундан мустасно) меҳрибон бўлиш, уларга озор бермасликни тушунишимиз мумкин. Аллоҳ таоло бандалари ичидан раҳм-шафқатли ва кечиримли бўлганларини яхши кўради. 

372 - عن عمر قال : لا يرحم من لا يرحم ولا يغفر لمن لا يغفر ولا يتاب على من لا يتوب ولا يوق من لا يتوقى.

372. Умар (р.а.)дан ривоят қилинади:

 «Ким раҳм қилмаса, унга ҳам раҳм қилинмайди. Ким бировни кечирмаса, уни ҳам кечирилмайди. Ким бировни авф қилмаса, уни ҳам авф қилинмайди. Ким бировни бирор нарсадан сақламаса, уни ҳам биров бирор нарсадан сақламайди».

Шарҳ:   Мазкур ҳадисда инсонлар ўзгаларга нисбатан меҳр-шафқатли ва кечиримли бўлишларига ва уларни авайлаб асрашларига тарғиб бор. Дарҳақиқат, жамият аъзолари орасида бу каби фазилатли сифатлар камайса, улар бора-бора қалби тош ва шафқатсиз кишиларга айланиб қоладилар.

Бошига кулфат ёки бир ёмонлик келишини истамаган инсон, бошқаларни ҳам бу каби нарсалардан эҳтиётлаши лозим бўлади. Чунки бу дунёдаги барча нарсалар бир-бири билан бевосита боғлиқ эканини унутмаслигимиз лозим.

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

 Инсон ҳар бир жонзотга раҳмдил бўлиши лозимлиги;

Кечиримли бўлиш фазилатли хислат эканлиги;

 Киши нотўғри ишлардан бошқаларни сақлаш орқали, ўзини ҳам сақлаши мумкинлиги;

Яхшиликни барчага раво кўриш лозимлиги.

 

376 - عن أنس بن مالك قال : كان النبي صلى الله عليه و سلم أرحم الناس بالعيال وكان له بن مسترضع في ناحية المدينة وكان ظئره قينا وكنا نأتيه وقد دخن البيت باذخر

فيقبله ويشم.

376. Анас ибн Молик (р.а.)дан ривоят қилинади:

 «Набий (с.а.в.) оила аҳлларига энг раҳмдил киши эдилар. Ўғиллари Мадинанинг бир чеккасига сут эмиш учун юборилган эди. Болага сут эмизадиган хотиннинг эри темирчи эди. У зот билан уникига борганимизда, уйнинг ичи изхир[1] тутуни билан тўлганига қарамасдан у киши болани ўпар ва ҳидлар эдилар».

Шарҳ:

Расулуллоҳ (с.а.в.) оила аҳлларига меҳрибон ва раҳмдил инсон эдилар. Мория Қибтия (р.а.) онамиздан туғилган ўғиллари Иброҳимни араб одатларига кўра Мадинанинг четига бир аёлга берган эдилар. Чунки ўша вақтларда араблар фарзандлари соғлом ва бақувват бўлсин деб уларни шаҳардан узоқроқ қишлоқларга ёки саҳрога эмизиш учун бериб юборар эдилар. Иттифоқо Иброҳимни эмизишга олган аёлнинг эри темирчилик билан шуғулланар эди. Расулуллоҳ (с.а.в.) уни кўришга борганларида темирчининг уйидан изхир тутуни ҳиди келиб турарди. Расулуллоҳ (с.а.в.) бунга эътибор бермасдан, фарзандлари Иброҳимни ўпиб, эркалар эканлар.

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

1. Оила аҳлига раҳмдил бўлиш лозимлиги;
2. Ҳар қандай ҳолатда ҳам фарзандига меҳрибон бўлиш лозимлиги.

 

377 – عن أبى هريرة قال : أتى النبي صلى الله عليه و سلم رجل ومعه صبي فجعل يضمه إليه فقال النبي صلى الله عليه و سلم: أترحمه قال: نعم قال: فالله ارحم بك منك به

وهو ارحم الراحمين .

377. Абу Ҳурайра (р.а.)дан ривоят қилинади:

 «Набий (с.а.в.)нинг ҳузурларига бир киши ёш боласини қучоқлаган ҳолда эркалаб олиб келди. Шунда Набий (с.а.в.) ундан «Болангга раҳм қиласанми?» деб сўрадилар. У «Ҳа», деди. Ул зот «Аллоҳ таоло сен шу болангга раҳм қилганингдан кўра сенга раҳмлироқ. У зот  раҳм қилувчиларнинг энг раҳмлиси», дедилар». 

Шарҳ: Фарзанди учун ота-она барча нарсага тайёр бўлади. Бунга сабаб у фарзандини барча нарсадан кўпроқ яхши кўради. Аммо Аллоҳ таоло бандаларини киши ўз фарзандини яхши кўрганидан ҳам кўпроқ яхши кўрар экан. Чунки ота-онадаги бу раҳм-шафқат ва меҳрибонлик меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ таолонинг марҳаматидан бир улуш холос. Ҳар бир ақли расо инсон ўз севиклиларига осий бўлмаганидек, улардан-да меҳрибонроқ бўлган Зотга ҳам итоатсизлик қилмайди ва доимо Уни рози қиладиган амалларни қилишга ҳаракат қилади.

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

1. Инсоннинг энг меҳрибон кишиси унинг ота-онаси экани;
2. Аллоҳ таоло бандаларига кишининг ота-онасидан-да меҳрибонроқ экани;
3. Марҳаматли бўлиш билан катта раҳматга эришиш мумкинлиги.