ҲАЖ КИТОБИ (6-қисм)

Ҳажда жоиз бўлган амаллар

Арафа куни Арафотда қуёш завол бўлган вақтдан то қурбонлик куни тонг отгунча турган одам, гарчи у ухлаётган, беҳуш ёки ўзининг ётган жойи Арафот эканини билмаган ҳолда бўлса ҳам, ҳаж амалини бажарган ҳисобланади. Чунки Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Ҳаж –Арафотдир. Ким Арафотда кечаси ёки кундузи бир оз турса, унинг ҳажи мукаммал бўлади”, деб айтганлар. Маъқул кўрилган сўз ана шу. Чунки рукн топилди у ҳам бўлса, “Вуқуф”, яъни арафотда бироз туришдир. Бу ҳушдан кетиш ва ухлаш билан бекор бўлмайди.

Аёлнинг ҳаж амалларини бажариши

Аёллар ҳажнинг барча амалларини эркаклар сингари бажаради. Чунки эркакка айтилгани аёлга ҳам айтилганидир. Лекин аёл бошини очиши, тикилган кийим кийиши, талбияни баланд овоз билан айтиши, рамл қилиши, икки яшил белги орасида югуриши ва сочни олдиришида эркаклардан фарқлидир. Бу амаллар эркакларга рухсат берилган бўлиб, аёлларга тақиқланган. 

Қирон ҳажи

Қирон  ҳажи таматтуъ ва ифрод ҳажидан афзал. Қирон ҳажининг хусусияти шундан иборатки, инсон мийқотдан илгари ҳаж ва умра учун бирга ният қилиб эҳромга киради. Намознинг кетидан: “Эй, Аллоҳим, мен ҳаж ва умра қилишни истайман, иккаласини менга муяссар қил ва иккаласини мендан қабул қилгин”, деб ният қилади.

“Қирон” луғатда бир нарсани иккинчисига қўшиш маъносини англатади. У икки нарсанинг ўртасини жам қилишдир. Ислом истилоҳида у ҳаж ва умрани бирга бажаришни англатади.

Қирон ҳажини ният қилган киши Маккага киришидан Байтуллоҳни етти марта тавоф қилади. Аввалги учтасида рамл қилади. Шундан кейин, Сафо ва Марва орасида саъй қилади. Бу ишлар умра амалларидир.

Бундан кейин, муборак ҳаж амалларини бажаришга астойдил киришади. Тавофи қудумнинг етти тавофини қилади. Ундан кейин, саъй қилади. Қиронда умра билан ҳаж орасида соч олинмайди. Соч фақат қурбонлик куни олинади. Қурбонлик куни жамроту-л-ақабада тош отгандан кейин, имкониятига қараб, бир қўй ёки бир сигир ёки бир туя ёки туянинг еттидан бир бўлагини қурбонлик қилади. Чунки қирон ҳажи таматтуъ ҳажи маъносидадир.

Агар ҳаж қилувчи киши қурбонлик қила олмаса, ҳажда уч кун рўза тутади. Бунда рўзасининг охирги куни Арафа куни бўлиши керак. Зулҳижжа ойининг еттинчи куни, яъни тарвия кунидан бир кун олдин рўза тутишни бошлаб, арафа куни тугатади. Уйига қайтгандан кейин эса, яна етти кун рўза тутади. Бунга далил “(Қуршовдан) хотиржам бўлганингиздан кейин (ҳаж вақтигача) кимки умра қилиб таматтуъ қилса (эҳромдан вақтинча чиқиб олса), муяссар бўлган қурбонликни қилсин! Ким (бунга имконият) топа олмаса, уч кун ҳажда, етти кун қайтганларингиздан кейин рўза (тутсин)! Шулар (ҳаммаси) тўлиқ ўн кундир. Бу (ҳукмлар) оиласи (яшаш жойи) Масжиди Ҳаромда бўлмаганлар учундир. Аллоҳдан қўрқингиз ва билингизки, Аллоҳ азоби шиддатли зотдир”  оятидир. 

Таматтуъ ҳажи

Таматтуъ  ҳажи ифрод  ҳажидан афзал. Таматтуъ ҳажида инсон ҳаж ойларида мийқотдан бошлаб умра учун эҳромга киради. Маккага келиб, умра қилади. Яъни умра учун тавоф ва саъй қилади, сочини олади ёки қисқартиради. Шундан сўнг, умра эҳромидан чиқади. Тавоф қилишни бошлагандан талбияни тўхтатади ҳамда Маккада эҳромдан чиққан ҳолда туради. Чунки, у умра эҳромидан чиқди.

Тарвия зулҳижжа ойининг саккизинчи куни ҳаж учун Ҳарам (Макка шаҳри)дан эҳром боғлайди. Муфрид ҳожи қилган амални қилади. Таматтуъ ҳажини ният қилиб эҳром боғлаган кишига қирон ҳажини қилувчи инсон каби қурбонлик ёки унинг ўрнини босувчи нарсани қилиш вожиб бўлади. 

Жиноятлар

Бу ерда тилга олинувчи жиноятдан мурод киши эҳромда бўлган пайтида, қилиниши мумкин бўлмаган ишларни қилиб қўйишидир.

Агар эҳромдаги киши ўзига атир сепса, унга каффорат вожиб.

Эҳромдаги киши бир аъзоси ва ундан кўпроқ жойини хушбўй қилса, қон чиқариши вожиб.

Эҳромдаги киши бир аъзосининг озроқ қисмини хушбўй қилса, унга ярим соъ буғдой садақа бериши вожиб.

 

Абу Бакр Розий. ТУҲФАТУ-Л-МУЛУК китобидан. -Б. 183

ИБХИТМ Матбуот хизмати