Видеолавҳалар
Харита
Марказимиз китоблари
Фотогаллерия
Меҳмонлар

Mehmonlar

Яндекс.Метрика

ИНСОН–ИМТИҲОН ДУНЁСИДА ТАЛАБАДИР

Category: Мақолалар
Created on 03 July 2018 Hits: 1411

Аллоҳ таоло Ўзининг азалий ва илоҳий ҳикматига мувофиқ инсон зотини яратиб, уни борлиқдаги кўплаб мавжудодлардан азиз ва мукаррам қилди. Унга бошқа мавжудодларига бермаган кўплаб имкониятларни инъом этди. Бу ҳақда Қуръони каримда хабар бериб шундай деган:

 وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا

Батаҳқиқ, Биз Бани Одамни азизу мукаррам қилиб қўйдик ва уларни қуруқлигу денгизда (улов-ла) кўтардик ҳамда уларни пок нарсалар ила ризқлантирдик ва уни Ўзимиз яратган кўп нарсалардан мутлақо афзал қилиб қўйдик.[1]

Аллоҳ таоло Ўзи мукаррам қилган инсонга Ўзини танитишни ва уни ер юзида ўринбосар бўлишини ирода қилди. Унга ўзларидан бўлган пайғамбарлар юборди ва Китоблар нозил қилди. Ўтган барча пайғамбарлар инсонларни Аллоҳ таолога ва охират кунига иймон келтиришга даъват қилдилар. Чунки иймон, кишини эзгу ва яхши амалларни қилишга ундаб, ёмон ва гуноҳ ишлардан қайтишлигида асосий омил вазифасини ўтайди.

Зеро, дунё ҳаёти барчаларимиз учун абадий қўним топадиган маскан эмас, балки вақтинчалик қароргоҳдир. Инсон бу ҳаётда яшар экан, унда туғилиш ва ўлим ёнма ён эканига гувоҳ бўлади. Бу эса, дунё ҳаётининг фонийлигидан дарак беради ва оқил инсонларни дунёда яшашликдан мақсад нима эканини мушоҳада қилишга ундайди. Меҳрибон Парвардигоримиз бизларга Ўзининг каломи орқали “дунёда яшашдан мақсад нима” экани ҳақидаги ҳақиқатни билдириб шундай деган:

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ

У ўлим ва ҳаётини сизларнинг қайсиларингиз амалда яхшироқ эканлигингизни синаш учун яратгандир. У азиз ва ўта мағфиратлидир.[2]

Аллоҳ таоло хабар берган ҳар бир нарса ҳақ ва амалга ошувчидир. Қиёмат ҳақида ваъдаси ҳақ ва у албатта бўлади. Ўзига итоат қилганларга Унинг ўзи кифоя қилиши, уларни саломат сақлаши ҳақидаги ваъдаси ҳақ ва у амалга ошувчидир. Охиратда, итоаткорларга эҳтиром ва осийларга надомат бўлиш ваъдаси ҳақ ва у амалга ошувчидир. Агар банда бу нарсаларни билиб, унга иймон келтирса, ўша кимсанинг қалбида яхшилик уруғлари барқ уриб, ёмонлик уруғлари қуриб бораверади. Яхшиликдан умидвор бўлиб, эзгу ишларни амалга оширади ва оқибати ёмон бўлишидан қўрқиб, ёмонликлардан четда бўлади. Қалбнинг бундай сайқалланиши эса, киши иймонининг комиллик сари юксалаётганидан дарак беради.

Агар яхшиликка мукофот ва ёмонликка жазо бўлмаганида эди, бу дунё ҳаётида ҳеч бир нарсанинг қадр қиммати қолмаган бўларди. Шунинг учун ҳам бу дунё, охиратимиз экинзори, эзгу ва яхши амаллар қилиш имкони ҳамда ёмонликларга пушаймон бўлиб тавба қиладиган вақтинчалик қўналғамиздир. Зеро, Аллоҳ таоло, инсониятга хитоб қилиб, фоний ҳаётга алданиб, боқий ҳаётни қўлдан бой бермасликни ва Унинг ваъдаси ҳақ эканини айтган:

يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ ۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا ۖوَلَا يَغُرَّنَّكُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ

Эй одамлар! Албатта, Аллоҳнинг ваъдаси ҳақдир. Бу дунё ҳаёти сизларни ғурурга кетказмасин. Сизларни ўта ғурурга кетказгувчи(яъни, Шайтон) Аллоҳ ҳақида алдаб қўймасин.”[3]

Аллоҳ таоло инсон табиатини покиза ва яхши нарсаларга нисбатан ором оладиган, хотиржам бўладиган, аксинча ёмон ва жирканч нарсалар хусусида қалби безовта бўладиган қилиб яратган. Ҳаттоки бу хусусият баъзи уй ҳайвонларида ҳам мавжуд. Мисол учун уйдаги мушукка қўлимиз билан гўшт берсак, у хотиржам, эркаланиб гўштни ейди. Аксинча уйдан гўштни ўғирлаб олган бўлса, тезроқ қочиш ва бекиниш пайида бўлади. Худди шунингдек инсон ҳам ҳалол юмуш билан машғул бўлса, гарчи ўша иши қанчалик қийин бўлмасин уни ташлаб кетмайди ва қилаётган ишидан қалби хотиржам бўлади. Аксинча, нотўғри ишни қилаётган киши эса, гарчи қалби бу ишини нотўғри эканидан огоҳлантириб турсада, ҳавои нафси ортидан эргашиб ўша йўлни танлайди.

Буларнинг биринчиси ҳақида “кўзи очиқ, тўғри йўлдаги инсон” деб, иккинчиси ҳақида эса “шаҳвоний нафс истаклари ортидан эргашган сўқир ва жоҳил инсон”, деб айтилади. У икковининг қиёмат кунидаги ҳолати ҳам шунга яраша бўлади. Уларнинг амаллари ёзилган китоби ҳам бирига ўнг ва иккинчисига чап томонидан тақдим қилинади. Аллоҳ таоло бу ҳақда шундай деган:

فَمَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُولَئِكَ يَقْرَءُونَ كِتَابَهُمْ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا

وَمَنْ كَانَ فِي هَذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِي الْآخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِيلًا

Кимга китоби ўнг томонидан берилса, бас, ана ўшалар китобларини ўқирлар ва уларга қилчалик зулм қилинмас. Ким бу дунёда кўр-гумроҳ бўлса, у охиратда янада кўр-гумроҳ ва янада йўлдан адашганроқ бўлади.[4]

Аллоҳ таоло барчаларимизни Ўзининг муҳаббатига ошно қилиб, ҳаёти дунёда солиҳ амалларни қилишлигимизга тавфиқ берсин. Зеро, тавфиқ бу, Яратганнинг улкан инъомидир.

عَنْ أَنَسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- « إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَيْرًا اسْتَعْمَلَهُ ». فَقِيلَ كَيْفَ يَسْتَعْمِلُهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ « يُوَفِّقُهُ لِعَمَلٍ صَالِحٍ قَبْلَ الْمَوْتِ ».

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар Аллоҳ бир бандага яхшиликни ирода қилса уни амал қилгувчи қилиб қўяди”, дедилар. “Эй, Аллоҳнинг расули! Қандай амал қилгувчи қилиб қўяди”, дейилди. “Ўлимидан олдин, солиҳ амалларни қилишга муваффақ қилади”, дедилар.[5]

Мақолани, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилинган ҳадиси шарифни хотима ўрнида келтириш билан ниҳоялашни истадик:

عن ثوبان مولى رسول الله صلى الله عليه و سلم قال : قال رسول الله صلى الله عليه و سلم : قيل لي يا محمد قل تسمع و سل تعط قال : فقلت : اللهم إني أسألك فعل الخيرات و ترك المنكرات و حب المساكين و أن تغفر لي و ترحمني و إذا أردت بقوم فتنة فتوفني إليك و أنا غير مفتون اللهم إني أسألك حبك و حب من يحبك و حبا يبلغني حبك )هذا حديث صحيح على شرط البخاري(

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг мавлолари Савбон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Менга: “Эй, Муҳаммад! Айт, тингланасан. Сўра, бериласан, дейилди. Мен: “Аллоҳим! Сендан яхши ишларни қилмоқликни ва ёмон ишларни тарк этмоқликни, мискинларни суймоқликни ва мени мағфират қилиб, раҳм қилмоқлигингни сўрайман. Агар бирор қавмга фитнани ирода қилсанг, мени фитналардан омон сақлаб, Сенга (ёруғ юз билан) йўлиқишимни насиб қилгин! Сендан муҳаббатингни, сени яхши кўрганларнинг муҳаббатини ва Сени муҳаббатингга етиштирадиган муҳаббатни сўрайман”, дедилар.[6]

Аллоҳим, барчаларимизни Ўзининг муҳаббатига ошно қилсин ва имтиҳон дунёсида Ўзи рози бўлган, суйган бандалари бўлишимизни насиб этсин!

Олимхон Исахон ўғли
Ҳадис мактаби раҳбари 

 



[1] Исро сураси 70 оят мазмуни.

[2] Мулк сураси 2 оят мазмуни.

[3] Фотир сураси 5 оят мазмуни.

[4] Исро сураси 71, 72 оят мазмуни.

[5] Термизий ривояти. Ҳасан Саҳиҳ ҳадис

[6] Бухорий шартига кўра саҳиҳ ҳадис.

Add comment


Security code
Refresh

ХАЛҚАРО АЛОҚАЛАР
Кўп ўқилган
Имом Бухорий сабоқлари журнали
Янгиликлар
  • 1
  • 2
  • 3
ИБХИТМ ВА АҚШ ТИНЧЛИК ИНСТИТУТИ ҲАМКОРЛИГИДА СЕМИНАР-ТРЕНИНГ ЎТКАЗИЛДИ

ИБХИТМ ВА АҚШ ТИНЧЛИК ИНСТИТУТИ ҲАМКОРЛИ…

26-07-2018 Hits:6505

26 июль куни АҚШ Тинчлик институтининг Марказий Осиё ва Афғонистон дастурлари бўйича директори Скот Ворден, АҚШ тинчлик институтининг катта илмий... Batafsil...

Самарқанд гавҳари

Самарқанд гавҳари

26-07-2018 Hits:6451

Давлатимиз раҳбари 2016 йил 18 октябрда Ислом ҳамкорлик ташкилоти Ташқи ишлар вазирлари кенгаши 43-сессиясининг очилиш маросимида Самарқанддаги Имом Бухорий ёдгорлик... Batafsil...

ИБХИТМ ва СамДУ ҳамкорлигида халқаро семинар‑тренинг бўлиб ўтди

ИБХИТМ ва СамДУ ҳамкорлигида халқаро сем…

25-07-2018 Hits:6459

2018 йил 24 июль куни Самарқанд давлат университетида ИБХИТМ ҳамкорлигида АҚШ Глобал илмий нашрлар директори Парвиз Моривидж ва Нью‑Йорк Бингемтон... Batafsil...

Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик

Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик

23-07-2018 Hits:6700

20 июль куни Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг мажлислар залида “Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик”... Batafsil...

Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбари Имом Бухорий халқаро илмий тадқиқот марказига ташриф буюрди.

Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбар…

16-07-2018 Hits:6257

15 июлъ куни Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбари Cиражуддин Қуреший Имом Бухорий мажмуасига ташриф буюрди. Меҳмонни Имом Бухорий халқаро илмий‑тадқиқот... Batafsil...

Илмий ишланмаларни қўллаб-қувватлаш учун 100 миллион доллар грант ажратилади

Илмий ишланмаларни қўллаб-қувватлаш учун…

20-07-2018 Hits:6648

Президент Шавкат Мирзиёев Ядро физикаси институтида   Фанлар академияси ва илмий-тадқиқот институтлари вакиллари, академиклар, олимлар, ёш тадқиқотчилар билан мулоқот қилди.  Мамлакатимизда... Batafsil...

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази билан Саудиядаги “Сунна ва турос ан-набавий маркази” ўртасида илмий-тадқиқот ва қўлёзмаларни ўрганиш бўйича ҳамкорлик ишлари йўлга қўйилди

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марк…

06-07-2018 Hits:5366

Жорий йилнинг 1–5 июлъ кунларида Малайзия Республикасида бўлиб ўтган “Қўлёзмалар ва тарихий ҳужжатларга бағишланган иккинчи халқаро конференция” ва “Қўлёзмаларни ўрганиш усуллари”... Batafsil...

МАЛАЙЗИЯ ИСЛОМ ИЛМЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ (USIM) ВА ИБХИТМ ЎРТАСИДА ХАЛҚАРО АЛОҚАЛАРНИ ЎРНАТИШ БЎЙИЧА КЕЛИШУВ БИТИМИ ИМЗОЛАНДИ

МАЛАЙЗИЯ ИСЛОМ ИЛМЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ (USI…

04-07-2018 Hits:5409

2018 йил 3-июль куни Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази вакиллари ва Малайзия ислом илмлари университети ректори профессор, Датоъ Муса Аҳмад... Batafsil...

МАРКАЗ ИЛМИЙ ХОДИМЛАРИ ХАЛҚАРО ҚЎЛЁЗМАЛАРНИ ЎРГАНИШ ЎҚУВЛАРИДА

МАРКАЗ ИЛМИЙ ХОДИМЛАРИ ХАЛҚАРО ҚЎЛЁЗМАЛА…

27-06-2018 Hits:4316

  Олдин хабар берганимиздек, Марказ илмий ходимларидан 3 нафари – О.Муҳаммадиев (Илмий котиб), Т.Эвадуллаев (Диний-маърифий тадбирлар бўлими бошлиғи) ва Й.Исаев. (Қўлёзмалар... Batafsil...