Видеолавҳалар
Харита
Марказимиз китоблари
Фотогаллерия
Меҳмонлар

Mehmonlar

Яндекс.Метрика

МУҲАММАД ИБН ЖАЗАРИЙ (3-қисм)

Created on 02 July 2018 Hits: 3180

Имом Жазарий илмий фаолияти даво­ми­да тафсир, ҳа­дис, фиқҳ, тарих ва араб тили грамматикаси каби турли фан­ларга до­ир етмишдан ортиқ илмий асарлар тасниф этган. Улар­нинг кўп­лари қироат ва тажвид илмига бағишлан­ган. Бугунги кунда асарлари ичида нашр қилинганлари, қўлёзма нусхалари ва бизгача етиб келмаганлари бўлиб, энг машҳурлари қуйидагилар:

Қуръон ва қироат илмига доир асарлари:

“Усулул-л-қироат” (“Қироат усуллари”), “Тах-биру-т-тайсир фи қироати-л-ашр” (“Ўн хил қироатда енгиллатишни чиройли қилиш), “Ал-ақду-с-самин” (“Қимматбаҳо ечим”), “Фазоилу-л-Қуръон” (“Қуръоннинг фазилатлари”), “Ан-нашр фи-л-қиро-ати-л-ашр” (“Ўн хил қироат ҳақида нашр”), “Тақри-бу-н-нашр фи қироати-л-ашр” (“Ўн хил қироатда нашр тақриб қилиш”), “Ат-тамҳид фи илми-т-тажвид” (“Тажвид илмидаги енгиллатиш”), “Мун-жиду-л-муқриъин ва муршиду-т-толибин” (“Тиловат қилувчилар (ўқувчилар)га қўлланма ва толибларга йўлланма”), “Ал-иълом фи аҳкоми-л-идғом” (“Идғом ҳукмлари ҳақида маълумот”), “Ал-ақду-с-самин фи алфози-л-Қуръони-л-мубин” (“Қуръони мубиннинг лафзлари ҳақидаги қимматбаҳо ечим”), “Туҳфату-л-ихвон фи-л-хулф байна-ш-шотибиййа ва-л-унвон” (“Шотибия ва унвонлар ўртасидаги ихтилофи ҳақида биродарларнинг туҳфаси”), “Ат-тавжиҳот фи усу-ли-л-қироат” (“Қироат усуллари ҳақида кўрсатма-лар”), “Ал-иҳтидо ила маърифат-л-вақф ва-л-ибти-до” (“Вақф ва ибтидони билиш ҳақида тўғри йўл”), “Ҳидояту-л-барара фи татим-маи-л-ашара” (“Ўнни тугатишда меҳрибон бўлган ҳидоят”),  “Ад-дурру-л-маъния фи-л-қироати-л-аим-мати-с-салосати-л-мар-зиййа” (“Рози бўлинган уч имомнинг қироати ҳақида манфаатли дур”),  “Ниҳоя-ту-л-барара” (“Меҳри-бонлик ниҳояси”), “Ғояту-л-маҳара фи-з-зиёда ала-л-ашара”, (“Ўн қироатга зиёда сифатида малаканинг ғояси”),  “Ғояту-н-ниҳоя фи табақоти-л-қурро” (“Қорилар табақаси ҳақида ниҳоя ғояси”), “Ал-муқаддимату-л-Жазария” (“Жазарий муқаддимаси”).

Ҳадис илмига доир асарлари:

“Ал-бидоя фи улуми-р-ривоя” (“Ривоят илмларидаги бидоя (бошланиш)”), “Ал-ҳидоя фи улуми-р-ривоя” (“Ривоят илмлари борасида тўғри йўл”), “Муқаддима улуми-л-ҳадис” (“Ҳадис илмлари муқаддимаси”),  “Ат-тавзиҳ фи шарҳи-л-масобиҳ” (“Ал-масобиҳ шарҳи ҳақида ойдинлик”), “Ал-ҳисну-л-ҳасин мин каломи Саййиди-л-мурсалин” (“Саййиду-л-мурсалийн каломидан ташкил топган мустаҳкам қалъа”), “Ал-қасду-л-Аҳмад фи рижоли муснади Аҳмад” (“Муснади Аҳмад ровийлари ҳақида Аҳмаднинг мақсади”),  “Ал-арбаъин ҳадисан” (“Қирқ ҳадис”),  “Тазкирату-л-уламо фи усули-л-ҳадис” (“Ҳадис усули тўғрисида уламолар тазкираси”).

Фиқҳ илмларига доир асарлари:

“Ат-такрим фи-л-умрат мина-т-танъим” (“Умрада Танъимни  (Маккадаги бир жойнинг номи) қадрлаш”),  “Шарҳ минҳожи-л-усул”, (“Минҳожу-л-усул шарҳи”), “Ғояту-л-муно фи зийарати-л-Мино” (“Минони зиёрат этишдаги истакнинг ғояси”).

Наҳв (араб тили грамматикаси)га доир асарлари:

“Ал-жавҳара фи-н-наҳв” (“Наҳв илмидаги гавҳар”), “Ал-исоба фи лавозим китоба” (“Ёзувнинг лозим жиҳатлари ҳақида тўғрилик”), “Ал-иътирозу-л-мубдий” (“Асословчининг эътирози”).

Тарихга доир асарлари:

Мухтасар тарихи-л-ислом” (“Ислом тарихи ҳақида мухтасар китоб”), “Зоту-ш-шифо фи сийра-ти-л-Мустафо” (“Мустафонинг сийратида шифо зоти”), “Ал-мавлуду-л-кабир” (“Катта мавлуд”), “Ат-таъриф би-л-мавлиди-ш-шариф”, (“Мавлуди шарифнинг таърифи”)ва бошқа турли хил илмларга оид асарлар.

Қўлёзма асарларининг кўпчилиги Саудия Ара-бистонинг Риёз шаҳридаги “Марказу-л-малик Файсал ли-л-буҳус ва-д-диросоти-л-исломийя” кутубхонасида сақланмоқда.

 Қироат илмининг беқиёс олими Муҳаммад Жа­за­рий сер­маз­мун умрининг охирини Шероз­да ўтказган. У зот 833/1429 йили Рабиъул аввал ойининг бешинчи, жума ку­ни­нинг тонгида 82 ёшда вафот этган ва ўзи қурдир­ган “Дору-л-Қуръон” мадрасасига дафн қилинган[1].

САМАРҚАНД АЛЛОМАЛАРИ. Шовосил ЗИЁДОВ, Қодирхон МАҲМУДОВ.
“Имом Бухорий халқаро маркази”, 2017 йил.
ИБХИТМ Матбуот хизмати


[1] Қаранг: Зириклий. Ал-аълом. Ж. 7. – Байрут: Дору-л-илм ли-л-малайин, 2002. – Б. 45; Абдулҳай ибн Абдулкабир Каттоний. Фиҳрису-л-фаҳорис ва-л-асбот ва муъжаму-л-маожим ва-л-машаййихот ва-л-мусалсалот. – Байрут: Дору-л-ғарби-л-исломий, 1982. – Б. 304-305.s

Add comment


Security code
Refresh

ХАЛҚАРО АЛОҚАЛАР
Кўп ўқилган
Имом Бухорий сабоқлари журнали
Янгиликлар
  • 1
  • 2
  • 3
ИБХИТМ ВА АҚШ ТИНЧЛИК ИНСТИТУТИ ҲАМКОРЛИГИДА СЕМИНАР-ТРЕНИНГ ЎТКАЗИЛДИ

ИБХИТМ ВА АҚШ ТИНЧЛИК ИНСТИТУТИ ҲАМКОРЛИ…

26-07-2018 Hits:5433

26 июль куни АҚШ Тинчлик институтининг Марказий Осиё ва Афғонистон дастурлари бўйича директори Скот Ворден, АҚШ тинчлик институтининг катта илмий... Batafsil...

Самарқанд гавҳари

Самарқанд гавҳари

26-07-2018 Hits:5447

Давлатимиз раҳбари 2016 йил 18 октябрда Ислом ҳамкорлик ташкилоти Ташқи ишлар вазирлари кенгаши 43-сессиясининг очилиш маросимида Самарқанддаги Имом Бухорий ёдгорлик... Batafsil...

ИБХИТМ ва СамДУ ҳамкорлигида халқаро семинар‑тренинг бўлиб ўтди

ИБХИТМ ва СамДУ ҳамкорлигида халқаро сем…

25-07-2018 Hits:5543

2018 йил 24 июль куни Самарқанд давлат университетида ИБХИТМ ҳамкорлигида АҚШ Глобал илмий нашрлар директори Парвиз Моривидж ва Нью‑Йорк Бингемтон... Batafsil...

Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик

Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик

23-07-2018 Hits:5583

20 июль куни Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг мажлислар залида “Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик”... Batafsil...

Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбари Имом Бухорий халқаро илмий тадқиқот марказига ташриф буюрди.

Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбар…

16-07-2018 Hits:5284

15 июлъ куни Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбари Cиражуддин Қуреший Имом Бухорий мажмуасига ташриф буюрди. Меҳмонни Имом Бухорий халқаро илмий‑тадқиқот... Batafsil...

Илмий ишланмаларни қўллаб-қувватлаш учун 100 миллион доллар грант ажратилади

Илмий ишланмаларни қўллаб-қувватлаш учун…

20-07-2018 Hits:5610

Президент Шавкат Мирзиёев Ядро физикаси институтида   Фанлар академияси ва илмий-тадқиқот институтлари вакиллари, академиклар, олимлар, ёш тадқиқотчилар билан мулоқот қилди.  Мамлакатимизда... Batafsil...

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази билан Саудиядаги “Сунна ва турос ан-набавий маркази” ўртасида илмий-тадқиқот ва қўлёзмаларни ўрганиш бўйича ҳамкорлик ишлари йўлга қўйилди

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марк…

06-07-2018 Hits:4610

Жорий йилнинг 1–5 июлъ кунларида Малайзия Республикасида бўлиб ўтган “Қўлёзмалар ва тарихий ҳужжатларга бағишланган иккинчи халқаро конференция” ва “Қўлёзмаларни ўрганиш усуллари”... Batafsil...

МАЛАЙЗИЯ ИСЛОМ ИЛМЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ (USIM) ВА ИБХИТМ ЎРТАСИДА ХАЛҚАРО АЛОҚАЛАРНИ ЎРНАТИШ БЎЙИЧА КЕЛИШУВ БИТИМИ ИМЗОЛАНДИ

МАЛАЙЗИЯ ИСЛОМ ИЛМЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ (USI…

04-07-2018 Hits:4562

2018 йил 3-июль куни Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази вакиллари ва Малайзия ислом илмлари университети ректори профессор, Датоъ Муса Аҳмад... Batafsil...

МАРКАЗ ИЛМИЙ ХОДИМЛАРИ ХАЛҚАРО ҚЎЛЁЗМАЛАРНИ ЎРГАНИШ ЎҚУВЛАРИДА

МАРКАЗ ИЛМИЙ ХОДИМЛАРИ ХАЛҚАРО ҚЎЛЁЗМАЛА…

27-06-2018 Hits:3814

  Олдин хабар берганимиздек, Марказ илмий ходимларидан 3 нафари – О.Муҳаммадиев (Илмий котиб), Т.Эвадуллаев (Диний-маърифий тадбирлар бўлими бошлиғи) ва Й.Исаев. (Қўлёзмалар... Batafsil...