РАСУЛУЛЛОҲ АЛАЙҲИССАЛОМ РАМАЗОНДА (одоб ва тақво)

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг рўзадор бўлиб жунуб ҳолларида бомдодга етганлари.

Оиша розияллоҳу анҳо шундай ривоят қилади: “Расулуллоҳ Рамазонда эҳтиломдан бошқа турли жунуб ҳолларида бомдод кириб қолса, ғусл қилиб, рўза тутар эдилар”[1]. Умму Салама розияллоҳу анҳо шундай деган: “Расулуллоҳ ўз аҳлларидан жунуб ҳолларида бомдод кириб қолса, ғусл қилиб, рўза тутар эдилар”[2].

Ҳайз ва нифос кўрган аёллар ҳукми ҳам жунубнинг ҳукми сингаридир. Улар бомдоддан олдин пок бўлганликларини билишса, гарчи ғусл қилмаган бўлсаларда, рўзани ният қилишлари мумкин.

Расулуллоҳнинг рўзадор ҳолларида кун қаттиқ исиган пайтда устиларидан сув қуйганлари

Бунга қуйидаги ҳадислар далил бўлади:

Абу Бакр ибн Абдураҳмон розияллоҳу анҳу баъзи саҳобалардан шундай ривоят келтиради: “Мен Расулуллоҳни тепаликда кўрдим. У зот рўзадор ҳолларида чанқоқлик ёки иссиқдан устларидан сув қуяётган эдилар”[3].

Бу танага раҳм қилиш, нафсни қаттиқ қийнамаслик ва уни ибодатга фаол бўлишга ундашдир. Чунки рўзадан кўзланган асосий мақсад – Аллоҳнинг буйруғига бўйсуниш ҳамда хузуъ туфайли у яхши кўрган ва лаззатли бўлган нарсаларни нафсга тақдим қилишдир. Нафсни қийнаш, унга озор бериш ва уни қорайтириш эмас.

Ғусл қилиш ва кийимни ҳўллаб олиш ҳам бошдан сув қуйиш ҳукмида дир. Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳи рўзадорнинг ғусл қилиши ҳақида баъзи саҳоба ва тобеъинлардан ривоятларни келтирган. Бу зотларнинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга кучли муҳаббат ила эргашганлари ҳаммага маълум. Имом Бухорий розияллоҳу анҳу шундай ривоят қилади: “Ибн Умар розияллоҳу анҳу рўзадор ҳолида кийимини ҳўллаб, устига ташлаб олди. Шаъбий розияллоҳу анҳу эса рўзадор ҳолида ҳаммомга кирган. Ҳасан розияллоҳу анҳу шундай деган: “Ғарғара ва салқинлаб олишнинг рўзадорга зарари йўқ”[4].

Хулоса шуки, ибодатни енгиллаштирадиган, уни бажаришда имконият яратадиган ва шахсни фаоллаштирадиган ҳар қандай амал Аллоҳнинг ҳузу рида мақбул ишдир. Ибодатни қийинлаштириб, машаққат туғдирадиган амаллар эса, шариатимиз мақсадларига кирмайди, балки улардан халос бўлишга чақиради. Лекин ибодатни қийинлаштир майдиган машаққат ажрни кўпайтиради. Масалан, қишда таҳорат олиш, ҳаж учун сафарга отланиш, иссиқ ва совуқ кунларда жамоатга қатнаш шулар жумласидандир.

Олимлар бу ҳақда шундай фикрни билдириш  ган: “Шуни билиб олиш зарурки, Аллоҳнинг ризоси ёки муҳаббати фақат нафсни қийнаш ва уни машаққатларга дучор этишда деб ўйламаслик керак. Яъни, амал қанча машаққатли бўлса, шунча афзал бўлади, деган тушунча ҳам тўғри эмас. Баъзилар ўйлаганидек, ажр-савоб машаққат миқдорига қараб берилмайди. Балки амалнинг манфаати ва фойдасига қараб, Аллоҳ ва Унинг Расулига итоат қилиш даражасига қараб ажр берилади. Икки амалдан қайси бири чиройли бўлса, амал соҳиби итоатли ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга кўпроқ эргашувчи бўлса, шу амал энг афзали саналади. Чунки амаллар кўплиги билан фазилати ҳам кўпайиб қолмайди. Балки уларнинг афзаллиги қалбда амал ҳолатининг ҳосил бўлишига билан боғлиқдир”. Аллоҳ билгувчироқдир!

Шариатимиз кенг қамровлидир. Ишларнинг энг афзали энг осонидир. Нафсга ёки бошқаларга машақ қат юклаш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам нинг ҳидоят ва кўрсатмаларига зид амал саналади.

Расулуллоҳнинг рўзадор ҳолларида камроқ ғарғара қилишлари ва бурун ювишлари

Бунга қуйидаги ҳадислар далил бўлади:

Лақит ибн Сабра розияллоҳу анҳу шундай ривоят қилади: Мен: “Ё Расулуллоҳ! Менга таҳорат ҳақида сўзлаб беринг”, дедим. У зот: “Таҳоратни чала олма, бармоқларинг орасини ҳилол қил, бурун ювганда кўпроқ юв. Фақат рўзадор бўлсанг, уни кўпайтирма”, дедилар”[5]. Ғарғара қилишда ичга сув кириб кетишдан эҳтиёт бўлиш лозим. Ҳанафий манбаларда эса, ғарғара қилишда эҳтиёт бўлишга буюрилади ҳамда катта сув ҳавзасида чўмилганда махраж (орқа)дан сув кириши билан рўзанинг синиши қайд этилган.

Бу васатия – мўътадилликнинг энг ёрқин кўринишидир. Чунки Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам рўзани сақлаш қаторида озодаликни ҳам тарғиб қилмоқдалар. У зот бир томонга берилиб, бошқа жиҳатларни унутмаганлар.