Видеолавҳалар
Харита
Марказимиз китоблари
Фотогаллерия
Меҳмонлар

Mehmonlar

Яндекс.Метрика

Imom Ash’ariy

Created on 24 April 2018 Hits: 3246

Imom Ash’ariy bolalik davridanoq muhaddis va faqihlarning majlislarida qatnashar edi. U Basra mo‘taziliylari rahbari bo’lmish Abu Ali Juboiydan tahsil oladi, hamda undan aqida ilmini o‘rganadi. Shuning uchun ham u ko‘proq mo‘taziliylar ta’sirida voyaga yetdi.

Boshqa aqidalar namoyandalari bilan munozara va tortishuvlarni Abul-Hasan Ash'ariy o‘z zimmasiga olar edi, chunki munozarada Juboiy qiynalar edi. Abul-Hasan 40 yoshigacha mo‘taziliylar ta’sirida bo‘ldi. So'ng o‘z ustozi bilan ba’zi masalalar, jumladan, “aslah” masalasida ixtilofga bordi. Ya'ni Juboiy da’vosiga ko‘ra, Alloh faqat bandasining manfaatini bandaga aslah (foydali) ishni qilishi vojibdir. Ash’ariy bu fikrga qo'shilmaydi.

Abul-Hasan va Juboiy o‘rtasidagi mazkur ixtilofga doir quyidagi rivoyat saqlanib qolgan. Abul-Hasan Ash’ariy ustozi Juboiyga: “Biri yoshligida vafot etgan, ikkinchisi ulg‘ayib solih kishilardan bo‘lgan, uchinchisi esa kofir bo‘lib dunyodan o‘tgan uch aka-ukalarga qanday hukm qilasiz? Agar yosh o‘lgani Allohdan: "Meni nima uchun akam manzilasiga yetgunimcha hayotda qoldirmading?”, deb so‘rasa, Alloh unga nima deb javob beradi?” - deya savol beradi. Juboiy shunday dedi: “Alloh: “Sening boshqa akang kabi kofir bo‘lib o‘tishingni bilgan edim. Senga yaxshisi yoshligingda o‘lganingdir" deb javob beradi”. Abul-Hasan: “Agar uchinchisi: “Ey Rabbim, nima uchun yoshligimda o‘ldirmading, men ukam manzilasiga rozi edim, desa-chi, Alloh unga nima deydi?”, deb so‘raganida, Juboiyning rangi o‘chib ketadi va javob berisbga ojiz qoladi.

Ko‘p munozaralardan so‘ng uning tafakkurida bir qator savollar uyg‘onadi va o‘zida sunniy yo‘nalishidagi olimlarning fikrlariga moyillik seza boshladi. Shundan so‘ng 11 marotaba ikki tomonning hujjat-dalillarini solishtiradi. Nihoyat qanoat hosil qilgach, Basra jome masjidida minbardan turib: “Ey odamlar! Meni bilganlar biladi, bilmaganlar bilmaydi, bilmaydiganlarga o‘zimni tanishtiraman. Men Qur’onni mahluq, ya’ni yaratilgan deb, bilardim. Alloh ko‘z bilan ko‘rilmaydi, yomon ishlarni men o‘zimcha (ya’ni Allohning irodasisiz) qilaman deb aytar edim. Hozir men tavba qildim, mo‘taziliylarni rad qilishga kirishaman. Hamma hujjat-dalillarni o'rganib chiqdim. Hech biri boshqasi ustidan kuchli bo‘lib chiqmadi, so‘ng Allohdan hidoyat so‘radim, u menga hidoyat berdi. Shuning uchun ham bir qancha vaqt sizlar bilan birga bo‘lmadim. Men ilgari e’tiqod qo‘ygan narsalarimni shu kiyimimni yechganim kabi yechaman” deb AbuI-Hasan kiyimlarini yechadi va yozgan narsalarini, muhaddis va faqihlar jamoasiga beradi. AbuI-Hasan Ash’ariy mo‘taziliy va shu kabi oqimIarning fikrlarini har joyda rad qiladi va “ahli sunna imomi”, “ahli sunna homiysi” degan nomga sazovor bo‘ladi[1].

Ash’ariyning ilmiy xulosalarini o‘qib chiqqan ilm ahllari uni o‘zlariga rahnamo qilib oldilar, o‘zlari ergashgan ta’limotni uning nomi bilan atab, ash’ariylar sifatida tanildilar.

Manbalar asosida tayyorlandi
Ko’kaldosh o’rta maxsus islom bilim yurti
2-kurs talabasi Qambarov Muhsinjon


[1] Tulepov. A. “Islom va aqidaparast oqimlar”. –T:SHARQ, 2013

Add comment


Security code
Refresh

ХАЛҚАРО АЛОҚАЛАР
Кўп ўқилган
Имом Бухорий сабоқлари журнали
Янгиликлар
  • 1
  • 2
  • 3
ИБХИТМ ВА АҚШ ТИНЧЛИК ИНСТИТУТИ ҲАМКОРЛИГИДА СЕМИНАР-ТРЕНИНГ ЎТКАЗИЛДИ

ИБХИТМ ВА АҚШ ТИНЧЛИК ИНСТИТУТИ ҲАМКОРЛИ…

26-07-2018 Hits:5433

26 июль куни АҚШ Тинчлик институтининг Марказий Осиё ва Афғонистон дастурлари бўйича директори Скот Ворден, АҚШ тинчлик институтининг катта илмий... Batafsil...

Самарқанд гавҳари

Самарқанд гавҳари

26-07-2018 Hits:5447

Давлатимиз раҳбари 2016 йил 18 октябрда Ислом ҳамкорлик ташкилоти Ташқи ишлар вазирлари кенгаши 43-сессиясининг очилиш маросимида Самарқанддаги Имом Бухорий ёдгорлик... Batafsil...

ИБХИТМ ва СамДУ ҳамкорлигида халқаро семинар‑тренинг бўлиб ўтди

ИБХИТМ ва СамДУ ҳамкорлигида халқаро сем…

25-07-2018 Hits:5543

2018 йил 24 июль куни Самарқанд давлат университетида ИБХИТМ ҳамкорлигида АҚШ Глобал илмий нашрлар директори Парвиз Моривидж ва Нью‑Йорк Бингемтон... Batafsil...

Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик

Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик

23-07-2018 Hits:5583

20 июль куни Ўзбекистон Республикаси Вазирлар маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг мажлислар залида “Имом Бухорийга муносиб авлод бўлайлик”... Batafsil...

Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбари Имом Бухорий халқаро илмий тадқиқот марказига ташриф буюрди.

Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбар…

16-07-2018 Hits:5286

15 июлъ куни Ҳиндистон Ислом Маданияти маркази раҳбари Cиражуддин Қуреший Имом Бухорий мажмуасига ташриф буюрди. Меҳмонни Имом Бухорий халқаро илмий‑тадқиқот... Batafsil...

Илмий ишланмаларни қўллаб-қувватлаш учун 100 миллион доллар грант ажратилади

Илмий ишланмаларни қўллаб-қувватлаш учун…

20-07-2018 Hits:5610

Президент Шавкат Мирзиёев Ядро физикаси институтида   Фанлар академияси ва илмий-тадқиқот институтлари вакиллари, академиклар, олимлар, ёш тадқиқотчилар билан мулоқот қилди.  Мамлакатимизда... Batafsil...

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази билан Саудиядаги “Сунна ва турос ан-набавий маркази” ўртасида илмий-тадқиқот ва қўлёзмаларни ўрганиш бўйича ҳамкорлик ишлари йўлга қўйилди

Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марк…

06-07-2018 Hits:4610

Жорий йилнинг 1–5 июлъ кунларида Малайзия Республикасида бўлиб ўтган “Қўлёзмалар ва тарихий ҳужжатларга бағишланган иккинчи халқаро конференция” ва “Қўлёзмаларни ўрганиш усуллари”... Batafsil...

МАЛАЙЗИЯ ИСЛОМ ИЛМЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ (USIM) ВА ИБХИТМ ЎРТАСИДА ХАЛҚАРО АЛОҚАЛАРНИ ЎРНАТИШ БЎЙИЧА КЕЛИШУВ БИТИМИ ИМЗОЛАНДИ

МАЛАЙЗИЯ ИСЛОМ ИЛМЛАРИ УНИВЕРСИТЕТИ (USI…

04-07-2018 Hits:4562

2018 йил 3-июль куни Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази вакиллари ва Малайзия ислом илмлари университети ректори профессор, Датоъ Муса Аҳмад... Batafsil...

МАРКАЗ ИЛМИЙ ХОДИМЛАРИ ХАЛҚАРО ҚЎЛЁЗМАЛАРНИ ЎРГАНИШ ЎҚУВЛАРИДА

МАРКАЗ ИЛМИЙ ХОДИМЛАРИ ХАЛҚАРО ҚЎЛЁЗМАЛА…

27-06-2018 Hits:3814

  Олдин хабар берганимиздек, Марказ илмий ходимларидан 3 нафари – О.Муҳаммадиев (Илмий котиб), Т.Эвадуллаев (Диний-маърифий тадбирлар бўлими бошлиғи) ва Й.Исаев. (Қўлёзмалар... Batafsil...