НАМОЗНИНГ АРКОНЛАРИ(3-қисм)

(2-қисм)Намозда намозхоннинг кўзи ҳақида

Намозхоннинг кўзи қиёмда турганда сажда ўрнига, рукуъда оёқ бармоғларига, саждада бурун атрофларига, ўтирганда кўкракка, биринчи саломда ўнг елкага, иккинчи саломда эса чап елкага қаратилиши мустаҳаб.

Намозхон учун макруҳ бўлган нарсалар

Намозхон ибодат пайтида ўнг ва чап томонга қарамайди; кийими ёки баъзи аъзоларига чалғимайди; кўзларини юммайди, намозга оид амалларни бажариш жараёнида имомдан ўтиб кетмайди; оят ва тасбиҳлар сонини санамайди; қўли ёки оғзида ҳеч нарса тутмайди; чунки бу ишлар намоз амалларидан эмас.

Бирор кишининг намозга киришини била туриб рукуъни қасддан узун қилмайди. Бу амалларнинг барчаси макруҳ. Аммо бирор кишининг намозга киришини била туриб қироатни қасддан узун қилиш бундан мустасно.

Қазои ҳожатга эҳтиёж бўлганда намозга ўтириш ёки ва жой бўла туриб битта ўзи орқа сафда туриши ҳам макруҳ. Пайғамбаримиз (с.а.в.)нинг ҳадисларига кўра: “Сафларнинг орқасида ёлғиз ўзи туриб намоз ўқиган кишининг намози намоз бўлмайди”.

 Намоз ўқиш макруҳ бўлган жойлар

Расми йўқ ҳаммомнинг пок ўрнида намоз ўқиш мумкин. Аммо ҳаммомда овозни кўтариб қироат қилиш макруҳ. Хуфёна қироат қилиш жоиздир.

Жонзотлар суратини намозхонлар томонга қаратиб қўйиш макруҳ. Аммо боши кесилган ҳамда миниатюра кўринишидаги кичик суратлар бундан мустасно. Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Сурат бор хонага ҳам, ит яшайдиган хонадонга ҳам фаришталар кирмайди”, – деганлар.

Тандир ёки ўт ёниб турган ўчоққа қараб намоз ўқиш макруҳ. Аммо шам ёки фонус, Мусҳаф, қилич ва шу кабиларга қараб намоз ўқишда зарар йўқ.

Намозни бузувчи ишлар

“Ал-амалу-л-касир” кўп иш намозни бузади, бу ишлар фақат иккала қўл билангина қилинади. Аммо бошқа бир қавлда “ал-амалу-л-касир” дегани намозхонни кўрган инсон у намозда эмас, деб фикр қилиши демакдир. Албатта, фатво ҳам шунга берилган.

Намозда сутра қўйиш

Саҳродаги одам бир метр ёки ундан узунроқ қалинлиги катта бармоқ ёки ундан ҳам қалинроқ нарсани сутра қилиб, тик қилиб қўяди ҳамда унинг рўпарасида намоз ўқийди. Аммо бирор нарсани олдига ташлаб қўйиши ёки олдига чизиқ чизиб қўйиши ҳисобга олинмайди. Яъни бу иш сутра ўрнига ўтмайди.

Намозхоннинг олдидан ўтиш

Саҳрода ва жоме масжидларда намозхонларнинг олдидан ўтган киши гуноҳкор бўлади. Олдида сутра қўймаган намозхон ўтувчини иложи борича қайтаришга ҳаракат қилади. Лекин сутра ва намозхоннинг ўртасидан ишора қилиб ёки тасбиҳ айтиб ўтса, мумкин, яъни бунда уни қайтаришга уринмайди. Намоз вақтида олдидан бирор кимса ўтмаслигига ишончи комил бўлган инсоннинг сутрага эҳтиёжи йўқ.

Намозни бузувчи товуш

Узрсиз гапириш, ҳатто ҳарф шаклида бўлса ҳам, намозни ботил қилади.

Аммо ҳатто ҳарф шаклида бўлса ҳам, акса уриш, кекириш каби узрли амаллар бундан мустасно.

Жамоат билан намоз ўқишга оид масалалар

Жамоатнинг ҳукми ва адади: жамоат билан намоз ўқиш суннати муаккададир. Чунки “таъкидланган суннат” қувват жиҳатидан вожибга ўхшайди. Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Жамоат кишини ҳидоятга етакловчи бир суннатдир, буни фақат мунофиқ одам тарк қилади”, – деганлар. Ушбу ҳадис ибн Масъуд (р.а.)га мавқуф дейилади.

Имомнинг жамоат раъйига қараб, намозни енгил ўқиши суннат. Чунки жамоат намозини енгил қилиб ўқиш инсонлар ҳаққига риоя қилиш бўлса, комил қилиб ўқиш Аллоҳ таолонинг ҳаққига риоя қилишдир.

Жумадан бошқа вақтда жамоатнинг энг ками имом билан бир кишининг бўлишидир. Иккинчи одамнинг эркак, аёл ёки ёш бола бўлишида фарқ йўқ.