Қизлар ва опа сингилларга яхшилик қилиш

| Print |
Category: Термизлик алломалар
Created on 05 April 2017 Hits: 5060

1916- عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: « مَنْ كَانَ لَهُ ثَلاَثُ بَنَاتٍ أَوْ ثَلاَثُ أَخَوَاتٍ أَوِ ابْنَتَانِ أَوْ أُخْتَانِ فَأَحْسَنَ صُحْبَتَهُنَّ وَاتَّقَى اللَّهَ فِيهِنَّ فَلَهُ الْجَنَّةُ ».

Абу Саид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Кимнинг уч нафар қизи ёхуд уч нафар опа-синглиси ёки икки нафар қизи ёхуд икки нафар опа-синглиси бўлса-ю, уларга гўзал муомала қилиб, улар ҳақларида Аллоҳдан тақво қиладиган бўлса, унинг учун жаннат бордир”[1].

 Абу Саид Худрий – Мадинаи мунавваранинг муфтийси ва мужтаҳид фақиҳлардан бири бўлган саҳоба. Абу Саид Худрийнинг тўлиқ исми Саъид ибн Молик ибн Синондир. У мадиналик саҳобалар ичидан энг кичиги ва энг яхшиларидан бири бўлган. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламдан 1170 та ҳадис ривоят қилган. Абу Саид Худрий Хандақ ва ундан кейинги ғазотларда иштирок этган. У 74/693 йили Мадинада етмиш ёшдан ўтиб вафот этган.

Энди ҳадиси шарифга бир қанча шарҳ бериб ўтамиз:

“Кимнинг уч нафар қизи ёхуд уч нафар опа-синглиси ёки икки нафар қизи ёхуд икки нафар опа-синглиси бўлса...”.

Қиз ёки опа-сингилларнинг сони нечта бўлишида фарқ йўқ. Муҳими, уларга нозик хилқат ва мулойим кўнгил соҳибалари сифатида, қолаверса, ҳимоячи ва қаровчига муҳтож кишилар сифатида Аллоҳ ва Унинг Расули буюргани учун холис Аллоҳ учун яхши муомала қилинса бўлди, ҳадиси шарифда ваъда қилинаётган ажру савобга эга бўлинаверади.

“... ва уларга гўзал муомала қилиб, улар ҳақларида Аллоҳдан тақво қиладиган бўлса, унинг учун жаннат бордир”.

Уларга муомала қилишда уларнинг кўнгиллари нозиклигини ҳисобга олиш керак бўлади. Уларнинг ҳақларини адо этишда нуқсонга йўл қўймаяпманмикан, деган хавотир бўлиш лозим.

 Ушбу ҳадиси шариф орқали Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам айрим кимсаларнинг ислом дини аёл зотини таҳқирлаб, унинг мартабасини пастга уриб келган, ҳатто эркакларнинг фойдаси учун унинг ҳақ-ҳуқуқларини камситган, дея даъво қилган кишиларга раддия бермоқдалар. Бу даъво ҳеч ҳам тўғри эмас. Зеро, ислом дини келган вақтда на араблар ва на бошқа халқлар аёл зотини ислом дини сингари ҳурмат қилган эмас. Жоҳилият даврида араблар аёлларни одам ўрнида кўрмас эдилар. Қуръони карим нозил бўлиб, улар ҳам эркаклар сингари Аллоҳнинг бандаси эканликларини, уларнинг ҳам ўз ҳақ-ҳуқуқлари борлигини, улар ҳам қилган амалларига яраша охиратда эркаклар қатори мукофот ёки жазо олишларини таъкидлаб келди.

Ислом дини аёлларни ёмонликларнинг манбаси ёки аёл зоти сабабли Одам алайҳиссалом жаннатдан қувилдилар, деб билмайди. Аёл бу – энг аввало, онадир, опа-сингилдир, умр йўлдоши ва қиздир.

Қуръони карим, жоҳилият даврининг одамлари йўл тутганларидек, аёлларни камситиш, уларни ўзлари учун ор деб билиш, ҳатто тириклай кўмиб юборишни қаттиқ қоралайди ва: “Қачонки улардан бирига қизнинг хушхабари берилса, ғам-аламга тўлиб, юзи қорайиб кетур. Унга берилган хушхабарнинг ёмонлигидан (уялиб) қавмидан беркинадир. У (қиз)ни хорлик-ла олиб қолсамикин ёки тупроққа кўмсамикин? Огоҳ бўлинг! Улар қилган ҳукм нақадар ёмон”, деб огоҳлантиради. (Наҳл сураси, 58-59-оятлар мазмунлари)

Аёллар камситилиб, одам ўрнида кўрилмай юрган бир жамият ва давр ичида Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам айнан қизлар ва опа-сингилларга нисбатан раҳм-шафқатли бўлишга, уларни ҳимоя қилиш ва моддий-маънавий жиҳатдан қўллаб-қувватлаб юришга тарғиб қилиб чиқдилар. Жумладан, “Мана шу қизлардан бирортаси бор бўлган ва уларга яхшилик қилган кишилар учун улар дўзахдан парда бўладилар”[2], деб башоратлар бердилар.

Юқорида зикр қилинган ҳадисда келганидек қизлар ва опа-сингилларга яхшилик қилган кишиларнинг мукофоти жаннат бўлади дедилар. Қизлар  ёки опа-сингиллар бир нафар бўладими, иккита ёки учта бўладими ёхуд ундан кўпми, баробардир. Модомики, унинг қарамоғида эканлар, модомики, ўзлари мустақил оила бекаси эмас эканлар, уларга моддий-маънавий кўмак бериб юрган кишининг жойи жаннатда бўлади дедилар.

Ислом дини эркак зотини аёл зотидан устун қўймайди. Аксинча, ҳар иккаласига ҳам ҳазрати инсон сифатида қарайди. Шайтоннинг васвасасига учиб, қизларни ёмон кўрган, уларни таҳқирлаган, ҳатто, тириклай кўмиб юборган кишиларни бундай қабиҳ жиноятдан қайтаришлик учун Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам “Кимнинг қизи бўлса-ю, уни хор қилган ҳолда тириклай кўмиб юбормаса, ўғил фарзандини ундан устун қўймаса, Аллоҳ уни жаннатга киргизади”[3], деб марҳамат қиладилар.

Хулоса ўрнида шуни айтмоқчимизки, жаннатга киришни чин юракдан истаган мусулмон сифатида муҳтарама опа-сингилларимиз ва қизларимизнинг аҳволларидан доимий равишда хабардор бўлиб туришимиз, уларни ҳимоясиз ва қаровчисиз ташлаб қўймаслигимиз лозим.  

Имом Бухорий халқаро маркази
Манбашунослик бўлими мутахассиси Алоуддин Ҳофий


[1] Абу Ийсо Муҳаммад Термизий. Жомеъу-т-Термизий. – Риёз. Дору-с-салам, 1999. 1916-ҳадис.

[2] Имом Бухорий (5995-рақам) ва Имом Муслим (2629-рақам) ривояти.

[3] Абу Довуд (5146-рақам) ва Аҳмад (1958-рақам) ривояти.