Одоблар дурдонаси-21

25-боб

باب قول الله {وإذا بلغ الأطفال منكم الحلم}

Аллоҳ таолонинг «Ёш болаларингиз балоғатга етса...»  деган қавли ҳақида

1058 - عن بن عمر : أنه كان إذا بلغ بعض ولده الحلم عزله فلم يدخل عليه إلا بإذن

1058. Ибн Умар (р.а.)дан ривоят қилинади:

«У киши фарзандларидан бирортаси балоғатга етса, уни алоҳида қилар ва ҳузурига фақат изн сўраб киришарди».

 Шарҳ:

Ушбу ҳадис шарифда ҳар бир бола балоғат ёшига етар экан, ота-онанинг, опа-синглиси ва ака-укасининг олдига изн сўраб кириши лозимлиги ҳақида сўз кетмоқда. Изн сўрашнинг тарбиявий аҳамияти муҳимлиги боис ҳатто бу хусусда Аллоҳ таоло оят нозил қилган.

Аллоҳ таоло «Нур» сураси 58-59-оятларида шундай марҳамат қилади:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ ۚ مِّن قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ الظَّهِيرَةِ وَمِن بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاءِ ۚ ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَّكُمْ ۚ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلَا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ ۚ طَوَّافُونَ عَلَيْكُم بَعْضُكُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ * وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

«Эй иймон келтирганлар! Қўлингизда мулк бўлганлар ва ўзингиздан балоғатга етмаганлар сиздан уч вақтда изн сўрасинлар: бомдод намозидан олдин, пешинда кийимларингизни ечадиган пайтингизда ва хуфтон намозидан сўнг. (Ушбу) уч вақт, сиз учун авратдир. Улардан кейин сизга ҳам, уларга ҳам гуноҳ йўқ. Улар сизнинг атрофингиздабир-бирингизга айланиб турувчидирсиз. Аллоҳ сизларга оятларни ана шундай баён қилур. Аллоҳ ўта билгувчи, ўта ҳикматли зотдир.(58) Қачон сизнинг ёш болаларингиз балоғатга етсалар, улардан олдингилар изн сўраганидек, изн сўрасинлар. Аллоҳ Ўз оятларини сизга ана шундай баён қилур. Аллоҳ ўта билгувчи, ўта ҳикматли зотдир»(59).[1]

Изоҳ:

Ушбу ояти каримада зикри келган шахслар уч вақтда, албатта, изн сўрашлари керак. Бомдод намозидан олдин. Чунки бу вақтда одам ҳали ўрнида ётган бўлади. Пешинда. Қуръон нозил бўлган иссиқ ўлкаларда пешин вақтида ечиниб, салқинлаб, дам олмасликнинг иложи йўқ. Хуфтон намозидан сўнг. Бу вақтда ҳам кишилар ечиниб, дам олаётган бўлади.

«(Ушбу) уч вақт сиз учун авратдир», яъни, авратлар очиладиган вақтдир. Шунинг учун қул ва чўрилар ҳам, балоғатга етмаган ёш болалар ҳам изн сўраб кирсинлар. Одатда, хизматчилар ва ёш болаларнинг кириб чиқишлари кўп бўлади. Шунинг учун мазкур аврат вақтларидан бошқасида изн сўрамай киришларига рухсат берилган.

Ушбу ва бундан бошқа шу маънодаги ҳадислар ёш авлод вакилларини юксак маънавиятли ва етук ахлоқли бўлиб вояга етишларида муҳим омил бўлиб хизмат қилади.

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

1.     Ёш болаларга изн сўраш одобларини таълим бериш;
2.     Балоғатга етган болаларнинг ётоқ ўринларини алоҳида қилиб бериш;

Фарзандларга шариат аҳкомларини ўргатиб бориш лозимлиги.