Одоблар дурдонаси-20

24-боб

( باب نفقة الرجل على أهله )

Кишининг ўз оиласига қилган нафақаси ҳақида

748 - عن ثوبان عن النبي صلى الله عليه و سلم قال : أفضل دينار ينفقه الرجل دينار أنفقه على عياله ودينار أنفقه على أصحابه في سبيل الله ودينار أنفقه على دابته في سبيل الله. قال أبو قلابة: وبدأ بالعيال وأي رجل أعظم أجرا من رجل ينفق على عيال صغار حتى يغنيهم الله عز و جل. 

748. Савбон (р.а.)дан ривоят қилинади:

 «Набий (с.а.в.) «Динорларнинг энг афзали кишининг ўз оила аҳлига, Аллоҳ йўлидаги биродарларига ва Аллоҳнинг йўлида минадиган уловига сарфланган пулидир», дедилар».

Абу Қилоба: «Оила аҳлидан бошладилар. Кичик боқимандаларига Аллоҳ азза ва жалла уларни беҳожат қилгунча нафақа қилган кишидан кўра катта ажрга етадиган одам борми?!» деди».

Шарҳ:

Авваламбор, нафақанинг энг афзали кишининг ўз оила аҳлига қилган нафақасидир. Ундан кейин эса Аллоҳ йўлидаги биродарлари ва Аллоҳ йўлида минадиган уловига сарф қилингани саналади. Чунки аёли ва болаларининг нафақаси ҳар бир оила бошлиғи бўлган эркакнинг зиммасида вожибдир.

Абу Қилоба ҳам мазкур ҳадисни шарҳлай туриб, нафақа қилиш лозим бўлган ўриннинг биринчиси оила деб таъкидлаб ўтдилар. Айниқса, оилада қўлидан иш келмайдиган ёши кичик боқимандалар бўлса, токи улар нафақага қодир бўлгунларича, уларга ғамхўрлик қилиш оила бошлиғи зиммасида бўлади. Ким бу масъулиятдан бўйин товласа, Ислом ҳукми бўйича гуноҳкор саналади ва оила аъзолари ҳақдор бўлган нафақа ундан мажбуран ундириб берилади. Оила бошлиғи бу масъулиятини Аллоҳ таоло буйруғини бажармоқдаман, деб ихлос билан очиқ кўнгиллик ила бажарса ҳам оиласини таъминлайди ҳам ажр-савобга эга бўлади.

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

1.       Нафақаларнинг энг яхшиси оилага қилингани эканлиги;
2.       Ҳар доим оила аҳлини нафақасиз қолдирмаслик лозимлиги;
3.       Аллоҳ берган мол-давлатда оила аҳлининг ҳам улуши борлиги. 

749 - عن أبي مسعود البدري عن النبي صلى الله عليه و سلم قال : من أنفق نفقة على أهله وهو يحتسبها كانت له صدقة .

749. Абу Масъуд Бадрийдан ривоят қилинади:

 «Набий (с.а.в.) «Кимки аҳли аёлига савоб умидида нафақа қилса, ўша қилган нафақаси унинг учун садақадир», дедилар».

Шарҳ:

«Савоб умидида» дегани «бу қилаётган ишим билан Аллоҳнинг розилигини истайман» деган мақсадда қилган ниятидир. Демак оила бошлиғи ўз масъулиятини адо қилаётган чоғда ниятини холис қилиш орқали ажр-савобга ҳам эга бўлар экан.

Шу ўринда муҳим бир жиҳатни унутмаслигимиз лозимки, биз оиламизга қилган нафақамиз учун Аллоҳ таоло садақа қилганнинг савобини беради. Биз бунга эга бўлмоқдамизми, энди бўлар-бўлмасга оиламиз вакилларига «Мен сизларни едириб, ичириб қўйдим», каби миннатларни қилмаслик лозим. Чунки уларнинг ҳар бири учун Парвардигор ажр-мукофотини бериб бормоқдаку?!

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

1.     Ҳар бир ишни савоб умидида қилиш лозимлиги;
2.     Оила аҳлига қилган нафақаси садақа ўрнига ўтиши.

750 - عن جابر : قال رجل: يا رسول الله عندي دينار قال: أنفقه على نفسك

قال : عندي آخر فقال: أنفقه على خادمك أو قال على ولدك قال: عندي آخر قال: ضعه في سبيل الله وهو أخسها.

750. Жобир (р.а.)дан ривоят қилинади:

 «Бир киши «Эй, Аллоҳнинг расули, менинг бир динорим бор», деди. Ул зот «Уни ўзинга сарфла!» дедилар. У «Менда яна бор», деди. Шунда ул зот «Унда уларни хизматкорингга ёки болангга сарфла!» дедилар. У «Менда яна бошқаси бор», деди. Ул зот «Унда уларни Аллоҳ йўлида сарфла, аммо бу савоб жиҳатидан энг оз бўлганидир», дедилар».

Шарҳ:

Бундан кўриниб турибдики, ўзига, оила аҳлига ва болаларига қилган нафақаси Аллоҳ йўлида бошқаларга сарфлашдан кўра савобли ва афзал амал экан.

Ҳадисдан олинадиган фойдалар:

1.     Нафақани биринчи оила аҳлидан бошлаш лозимлиги;
2.     Оила аҳлидан ортиқчасини бошқаларга сарфлаш мумкинлиги.

751 - عن أبي هريرة عن النبي صلى الله عليه و سلم قال : أربعة دنانير دينارا أعطيته مسكينا ودينارا أعطيته في رقبة ودينارا أنفقته في سبيل الله ودينارا أنفقته على أهلك أفضلها الذي أنفقته على أهلك .

751. Абу Ҳурайра (р.а.)дан ривоят қилинади:

«Набий (с.а.в.) «Тўрт хил динор бор: мискинга берган диноринг, қул озод қилиш учун берган диноринг, Аллоҳ йўлида сарфлаган диноринг ва оила аҳлинг нафақаси учун берган диноринг. Уларнинг энг афзали оила аҳлингга сарф қилганинг ҳисобланади»,  дедилар».

Шарҳ:

Бу ерда нафақа қилинадиган пул ҳақида гап кетмоқда. Демак нафақа қилинаётган пулнинг энг афзали оила аҳлига сарфлангани экан.